نکات قابل توجه برای زندگی روشن

ماهیت مهندسی صنایع
یکی از ویژگی های رشته مهندسی صنایع این است که نمی توان این رشته را در یک جمله خلاصه کرد و آن را مانند یک کپسول کوچک ارائه داد. این رشته تحصیلی بسیار وسیع است و از مدیریت گرفته تا زمان سنجی، از کنترل کیفیت تا تجزیه و تحلیل و طراحی، همه را شامل می شود و به همین دلیل وقتی شما می گویید "من یک مهندس صنایع هستم" مردم نمی توانند تخصص شما را در یک محدوده کوچک و تنگ محصور بکنند.

دکتر قدسی پور استاد مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز در معرفی این رشته می گوید: مهندسی صنایع بیشتر با مدیریت واحدهای تولیدی سروکار دارد و با یک نگرش سازمان یافته مسائل و مشکلات کارخانه را تحلیل کرده و به گونه ای عمل می کند که با حداقل ورودی مواد حداکثر خروجی را داشته باشد. چون طراحان یک واحد از صنعتی مهندسی مکانیک گرفته تا برق و یا سایر رشته ها عموماً وقتی مشغول طراحی می شوند از مسائل اقتصادی، افزایش بهره وری و سایر مسائل غافل می مانند اما یک مهندس صنایع برای مثال هنگام برنامه ریزی برای اداره کارخانه ای که دارای کارگران زیاد و ماشین آلات بسیار است به مساله توجه می کند که چگونه می توان بیکاری ماشین آلات را به حداقل رساند و از نیروی انسانی نیز بهترین استفاده را کرد و در ضمن محصول کارخانه فوق کمترین ضایعات را داشته و نگهداری و تعمیرات ماشین آلات نیز به بهترین نحو انجام بگیرد.

"آیا این بهترین روش است؟"

این سوالی است که فکر یک مهندس صنایع را دائماً به خود مشغول می کند تا به این وسیله بهترین راه را برای تولید محصول و حل مسایل و مشکلات یک واحد صنعتی یا خدماتی پیدا کند.

دکتر سیدحسینی استاد مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران می گوید: البته همه مهندسان سعی می کنند که بهترین روش را برای ساختن چیزی پیدا کنند ولی مساله این جا است که آنها فقط در زمینه رشته خود دارای دانش فنی هستند ولی مهندس صنایع کسی است که برای مثال مطلبی از مهندس شیمی می گیرد و در مورد مشکل مهندسی مکانیک از آن استفاده می کند و بهترین روش را بدست می آورد، از سوی دیگر یک مهندس صنایع می تواند شکاف عمیق مابین مدیران اجرایی و مهندسان طرح و توسعه را پرنماید چون یک مهندس می تواند حرفهای تخصصی اش را به یک مهندس صنایع تفهیم کند، در صورتی که ممکن است نتواند به رئیس غیرمهندس خود نشان بدهد که در حال کوشش برای انجام چه کاری است.


زمینه‌های اشتغال

رشته مهندسی صنایع به این دلیل که زمینه‌های گوناگون فعالیت‌های تولیدی و خدماتی را با دید کلی‌نگر مورد توجه قرار می‌دهد، در افزایش بهره‌وری و بهبود فرآیندها نقش موثری را می‌تواند ایفا کند. با گذشت زمان، صاحبان صنایع و سیاستگذاران امور اقتصادی به این نکته پی‌برده‌اند و همین امر باعث افزایش توجه به مهندسی صنایع به عنوان ابزاری در جهت انجام بهتر کارها گشته است.

از آنجا که ایران جزو کشورهای در حال توسعه است از سویی با افزایش مصرف داخلی، نیاز به توسعه ابزارهای تولید و یا بهبود روش‌های تولید و افزایش بهره‌وری به منظور استفاده مناسب‌تر از منابع تولید به شدت احساس می‌شود و از سوی دیگر، کشور وارد عرصه‌هایی از خدمات می‌گردد که تاکنون تجربه آن را نداشته است. (به عنوان مثال می‌‌توان به تجارت الکترونیک، بانک‌داری الکترونیکی و... اشاره کرد) در هر دو زمینه، مهندسی صنایع و سیستم، نقش موثری ایفا می‌کنند و بنابراین نیاز کشور به این رشته، هم‌اکنون بسیار زیاد بوده و در آینده نیز همچنان ادامه و افزایش خواهد داشت. از لحاظ زمینه کلی کار، صرف نظر از برخی کارهای ویژه، تفاوت چشمگیری میان مهندسین صنایع و سیستم در بازار داخلی کشور وجود ندارد.

از آنجایی‌‌که وظیفه اصلی مهندسین صنایع، بهبود روش‌ها و افزایش بهره‌وری جهت استفاده بهتر از منابع و نیز مدرن کردن و اتوماسیون فرآیندهای تولید و طراحی فرآیندهای خدماتی به نحوی کارا است و با توجه به وضعیت کنونی صنایع و ارگان‌های خدماتی کشور، زمینه‌های خدمت زیادی برای دانش آموختگان این رشته مهیا است.



زمینه‌های فعالیت در مهندسی صنایع

با پیشرفت و تحول سریع علوم و فنون و پیچیدگی‌های روز افزودن آن، بالطبع نظام‌های تولیدی و خدماتی نیز گسترش یافته‌اند که در این میان اداره صحیح و مناسب این گونه واحدها مستلزم بکارگیری تکنیک‌های علمی و پیشرفته جهت پیش بینی مدلسازی، برنامه‌ریزی، تأمین و تدارک، اجرا و نظارت و ارزیابی نتایج حاصله در راستای وظایف مدیریتی است. همان‌طور که می‌دانیم فعالیت هر نظام اعم از تولیدی یا خدماتی با اتکا بر فناوری خاص آن امکان تداوم و استمرار دارد و صرف‌نظر از ماهیت فنی و صنعتی امر، فناوری دارای چهار جز اصلی شامل تجهیزات، امکانات تولیدی و خدماتی، مدیریت و سازمان، نیروی انسانی و دانش فنی است. از آنجایی که رشته‌های مهندسی مرسوم نظیر مهندسی مکانیک، برق، ساختمان و ... بیشتر به ابعاد فنی صنعت توجه دارند در فرایند کسب و کار رقابتی به تنهایی پاسخگوی مسائل پیچیده خدمات مهندسی و مدیریتی مدرن امروزی که بصورت سیستماتیک، تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و باورهای انسانی را، در چرخه حیات سیستم‌های مورد توجه خود، لحاظ نمی‌نمایند، نیستند. لذا برای رفع چنین کمبودهایی در قرن حاضر به ویژه طی چند دهه اخیر، رشته جدیدی تحت عنوان مهندسی صنایع با بهره‌گیری از علوم ریاضی، فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی و تکنیک‌ها و فنون مهندسی بوجود آمده است. با توجه به مراتب فوق شاید مناسب بود این رشته با عنوان مهندسی مدیریت معرفی می‌شد، چرا که کاربردهای آن محدود به صنعت نیست و هر موسسه انتفاعی و غیر انتفاعی با جنبه صنعتی یا خدماتی می‌تواند از فنون و تکنیک‌های مهندسی صنایع بهره‌گیرد.

مبحث صرف منابع و حصول حداکثر نتیجه از منابع مصروفی چیزی نیست که منحصر به صنعت یا بنگاه خاصی باشد و امروزه با توجه به کمبود منابع، ارتقاء سطح بهره‌وری، امری ضروری و حیاتی محسوب می‌شود که نشانگر بستر گسترده برای فعالیت‌های مهندسی صنایع نفتی است. مهندسی صنایع در حرفه‌ها و مشاغلی هم‌چون، بانکداری، خدمات مشاوره‌ای، صنعت بیمه، شرکت‌های هواپیمایی، کشتیرانی، بیمارستان‌ها، کارخانجات، کشت و صنعت، خدمات شهری، استادیوم‌های ورزشی و یا هر مکان دیگری که نیاز به برنامه‌ریزی، هدایت، مدیریت و ارتقا بهره‌وری است، کاربرد دارد.

برخی از زمینه های کاری مشخص مهندسی صنایع در بازار کسب و کار عبارتند از:

برنامه ریزی استراتژیک و عملیاتی سازمان

 مدیریت تولید

 مدیریت مهندسی

 مدیریت پروژه

 مهندسی لجستیک

 سیستم‌های تولیدی

 مهندسی سیستم‌های کیفیت

 مهندسی سیستم‌های اطلاعاتی

 مهندسی مالی

 مهندسی ارزش

 مهندسی سیستم‌های بهره‌وری

 طراحی فرایندها و ساختارهای سازمانی


در اینجا اختصارا به توضیح برخی از موارد بالا می پردازیم (برای اطلاعات بیشتر به موضوعات مرتبط در سایت مراجعه فرمایید )



1 - مدیریت تولید Manufacturing management:

از انجایی که اعتبار هر کشور صنعتی به توانایی ان کشور در تولید موثر بستگی دارد در کشورهای صنعتی به این گرایش توجه بسیاری می شود.مهندسان تولید در راستای کسب مزیت هایی در رقابت های جهانی ازمهندسی شیمی مهندسی مکانیک و اقتصاد همراه با مهندسی صنایع بهره می گیرند تا مسایل طراحی توسعه و اجرای عملیات سیستمهای تولیدی پیشرفته را به طور موثر حل کنند.

2 - مدیریت مهندسی Engineering management:

در چند دهه اخیر این زمینه پیشرفت زیادی داشته است . دلیل این پیشرفت را در سه سطح می توان دید. درسطح ملی تلاش برای رهبری تکنولوژیکی که از کمبود مواد اولیه بهره وری پایین و افزایش رقابت بین المللی ناشی می شود توسعه تکنولوژی های جدید و مدیریت سیستم های تکنولوژی را ایجاب میکند.
در سطح صنعت مدیریت بدون مهندسی با مشکل روبرو شده است ونقش مهم مهارت های مهندسی واطلاعات در مدیریت سیستم های مهندسی مشهود است.در سطح فردی مهندسانی که در نتیجه ی موفقیتهای فنی شان به مدیریت کشیده می شوند هر چقدر هم ازنظر فنی قوی باشند برای رویارویی با پیچیدگی های مسیولیت مدیرت اماده نیستند.

3 - سیستم های تولیدی Production systems :

این زمینه بر روی طراحی وکنترل تولید توزیع وسیستم های خدماتی تاکید دارد و شامل طراحی کارخانه طراحی حمل ونقل برنامه ریزی تولید کنترل موجودی وبرنامه ریزی وکنترل تولیدی وتوزیع می باشد.

4 - مهندسی مالی Financial engineering:

مهندسی مالی برای کسانی که مایل به کار بانکداری مدیریت مالی و امور مشاوه ای مالی هستند طراحی شده است.اموزش در این زمینه شامل فرایندهای احتمالی بهینه سازی محاسبات وبازارهای مالی وکاربرد انها می باشد.

5_مهندسی کیفیت Quality engineering:

به دلیل رقابت روز ا فزون بین الملی که توجه به بهبود کیفیت محصولات وخدمات را اجتناب ناپذیر ساخته است وبه دلیل پیچیدگی روزافزون سیستمهای تولیدی وخدماتی کنونی امروزه به مهندساین است که بتوانند با مفاهیم وابزارهای فنی ومدیریتی سیستمهای کیفیت را اجرا و هدایت کنند.گرایش مهندسی کیفیت در مهندسی صنایع تلاش درجهت تربیت چنین افرادی دارد. اموزش در این زمینه برمبنای بهبود کیفیت استراتژی های کیفیت سازمانی و روشهای اماری تاکید دارد.

6 - مهندسی سیستمهای اطلاعاتی Information systems engineering:

این گرایش برای کسانی طراحی شده است که مایل به یادگیری مهارت های مهندسی ومدیریتی با تاکید بر سیستم های اطلاعاتی ومحاسباتی هستند علاقه مندان به این گرایش با توانایی های نظیر برنامه نویسی کامپیوتر ومهارت های مربوط به سیستم های اطلاعاتی و اشنایی با نرم افزارهای متفاوت قادرند سیستمهای اطلاعاتی را برای کنترل زنجیره عرضه تولید و تجارت طراحی کننده بجز زمینه های شغلی فوق الذکر بارزترین حیطه کاری مهندسین صنایع(بخصوصدر کشورمان ایران)کارخانجات وسازمان های تولیدی می باشد.


تنظیم و تدوین : مانوئل ا.

منبع : پرتال پارسه