حمل و نقل یکی از عوامل اصلی و تعیین کننده در دنیای امروز است که در اقتصاد، فرهنگ و در همه شئون اجتماعی جوامع، نقش چشمگیر و حیاتی دارد. در میان انواع حمل و نقل، حمل و نقل ریلی از مزیت های بسیاری برخوردار است و کشورهای صنعتی و نیمه صنعتی از گذشته های دور به این پدیده پرارزش پرداخته و شبکه حمل و نقل خود را با حمل و نقل ریلی تجهیز کرده‌اند. تاجایی که امروزه خیلی از کشورها به مرحله‌ای رسیده‌اند که چندان به دنبال توسعه کمّی نیستند بلکه به دنبال هماهنگ کردن و هم سو کردن صنعت حمل و نقل ریلی با دیگر پدیده های علمی و صنعتی پیشرو مانند الکترونیک و سیستم های ارتباط جمعی می باشند. در واقع هدف آن ها رسیدن سریع از مبدا به مقصد و امکان جابجایی پرحجم مسافر و کالا است.
مهندسی راه آهن از مهم ترین و اصلی ترین تخصص های لازم جهت ایجاد، نگهداری و توسعه سیستم حمل و نقل ریلی هر کشور محسوب می شود. مهندس راه آهن به برنامه ریزی، طراحی، مدیریت، ساخت و نگهداری خطوط ریلی، انواع ماشین های ریلی و سیستم حمل و نقل ریلی می پردازد.
مهندسان راه آهن هر یک دارای تخصص ویژه ای می باشند. در کشور ما سه تخصص اصلی وجود دارد که مهندسی خط و سازه های ریلی، مهندسی ماشین های ریلی و مهندسی سیستم حمل و نقل ریلی می باشند.
مهندسی خط و سازه‌های ریلی در طراحی، نظارت، اجراء و تعمیر و نگهدارى خطوط و ابنیه فنی راه آهن تخصص دارد. منظور از خطوط، مسائل زیرسازى و روسازى راه‌آهن مانند خاک‌برداری، خاک‌ریزی، بدنه? راه، ریل و ... و منظور از ابنیه، سازه‌هاى فنى موجود در راه‌آهن مانند پل، تونل، دیوار حائل و ضامن، ساختمان ایستگاه، انبار و ... می باشد.
مهندس ماشین های ریلی در طراحی، ساخت و نگهداری ناوگان ریلی از جمله واگن های باری و مسافری، لوکوموتیوها، ماشین آلات ریلی، سیستم های ترمز، سیستم های انتقال نیرو و... تخصص دارد. در واقع مهندس ماشین‌های ریلی یک مهندس مکانیک است که تخصص ویژه در زمینه راه‌آهن دارد و به همین دلیل آمادگی حل مشکلات صنعت راه‌آهن مثل مشکلات طراحی و ساخت قطعات را دارد.
کار اصلی مهندس حمل و نقل ریلی برنامه‌ریزى و بهره‌بردارى بهینه از منابع، امکانات و تجهیزات حمل و نقل ریلى مانند ایستگاه، خط، لوکوموتیو، واگن و ...می باشد. در حقیقت فعالیت یک مهندس حمل و نقل ریلی به دو بخش عمده قبل از طراحی خط راه‌آهن و بعد از طراحی خط تقسیم می‌شود. در مرحله نخست مهندس حمل و نقل ریلی حجم مسافر و کالایی که در خط مورد نظر جا به جا خواهد شد، پیش‌بینی کرده و بررسی می‌کند که آیا تأسیس این خط به صرفه می‌باشد یا خیر. در مرحله بعد نیز به طراحی و برنامه‌ریزی حرکت قطارها می‌پردازد تا تأخیر زمانی قطارها به پایین‌ترین حد امکان برسد و هزینه‌های راه‌آهن کمتر شود. به عبارت دیگر بخش حمل و نقل ریلی، بخش نرم‌افزاری راه‌آهن است.
محل کار و شرایط استخدام مهندس راه آهن با توجه به تخصص او متفاوت است. برخی از آنها طراحی می کنند. برخی در کارخانه ها و برخی نیز در محیط های خارج از شهر، بیابانی و کوهستانی مشغول به کار می شوند.
در ادامه با وظایف، دانش و مهارت مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، آینده شغلی و بازارکار و درآمد مهندس راه آهن آشنا می شوید.
وظایف مهندس راه آهن
با توجه به نوع تخصص و گرایش مهندس راه آهن، وظایف آنها متفاوت است. به طور کلی وظایف آنها عبارتند از :
-
طراحی، ساخت و نگهداری ناوگان ریلی (مهندس ماشین های ریلی)
-
برنامه‌ریزى و بهره‌بردارى بهینه از منابع، امکانات و تجهیزات حمل و نقل ریلى (مهندس حمل و نقل ریلی)
-
طراحی، نظارت، اجراء و تعمیر و نگهدارى خطوط و ابنیه فنی راه آهن (مهندسی سازه های ریلی)
دانش و مهارت مورد نیاز
-
قوی بودن در دروس ریاضی و فیزیک
-
توان برنامه ریزی مناسب
-
توان مدیریت و سازماندهی
-
توان کار در شرایط سخت ( به خصوص در مورد مهندسان سازه های ریلی که بخش زیادی از کارشان در محیط های خارج از شهر است)
-
آشنایی با علوم جامعه شناسی و مردم شناسی ( به خصوص برای مهندس حمل و نقل ریلی چون کار او بیشتر با مردم و عوامل انسانی سروکار دارد.)
-
آشنایی با کامپیوتر و نرم افزارهای مرتبط با شغل
-
آشنایی با زبان انگلیسی
تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل
فارغ التحصیلان رشته مهندسی راه آهن، مهندسی ماشین های ریلی، مهندسی حمل و نقل ریلی و مهندسی خط و سازه های ریلی در سطح کارشناسی می توانند وارد این شغل شوند. البته امکان ادامه تحصیل در رشته های مهندسی ماشین های ریلی، مهندسی حمل و نقل ریلی، کنترل و علائم، مهندسی خطوط راه آهن ومهندسی راه آهن برقی در مقطع کاشناسی ارشد و مهندسی راه آهن با گرایش های ماشین های ریلی و خطوط و سازه های ریلی در مقطع دکترا نیز در دانشگاه های کشور وجود دارد.
بازارکار مهندس راه آهن و آینده شغلی
مهندس راه آهن می تواند در راه آهن جمهوری اسلامی ایران، راه آهن های شهری(مترو)، شرکت های وابسته به راه‌آهن ، کارخانجات واگن و لوکوموتیو سازی ،شرکت های خصوصی و ... استخدام شود.
علیرغم اینکه عامل اصلی پیشرفت و توسعه ناوگان ریلی کشور، وجود نیروهای متخصص در این حوزه است، در بسیاری از بخش های راه آهن، مهندس راه آهن هنوز به طور کامل شناخته شده نیست. در بسیاری از استخدام ها برای امور تخصصی راه آهن، فارغ التحصیلان و متخصصان سایر رشته ها از جمله مهندسی مکانیک، مهندسی صنایع، مهندسی عمران و ... جذب می شوند. در صورتی که مرتبط ترین و مهم ترین تخصص، مهندسی راه آهن می باشد. این امر نیاز به فرهنگ سازی و تلاش مضاعف متخصصان این حوزه برای شناساندن حرفه خود و البته توجه ویژه مسئولان دارد.
روند خصوصی سازی در بخش حمل و نقل ریلی کشور شروع شده و رو به رشد است. با ورود شرکت های خصوصی امید است فرصت های شغلی بیشتری پیش روی مهندسان راه آهن قرار گیرد.
درآمد مهندس راه آهن
اطلاعات دقیقی از میزان حقوق و درآمد مهندس راه آهن در کشور در دسترس نمی باشد. مهندس راه آهنی که در بخش دولتی استخدام شود، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کند.
در بخش خصوصی هم که میزان تخصص، تجربه و توانمندی های فرد، نقش عمده ای در تعیین میزان حقوق او خواهد داشت. بنابراین مهندسان راه آهن در بخش خصوصی درآمدهای متفاوتی دارند. البته در حال حاضر شرکت های خصوصی بخش محدودی از سیستم حمل و نقل ریلی کشور را تشکیل می دهند.
شخصیت های مناسب این شغل
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
شخصیت های مناسب این شغل بر اساس شخصیت شناسی MBTI :
این تیپ شخصیتی از مشاغل ملموس لذت می برد. او قدرت مشاهده خوبی داشته و به جزئیات توجه زیادی دارد.
این تیپ شخصیتی از ارائه خدمت به دیگران و رفع نیازهای آنها لذت می برد.
اگر از معاشرت با افراد مختلف و سفر لذت می برید، این شغل می تواند برای شما مناسب باشد.
از زمانی که هواپیما توسعه یافته و برای امور تجاری، حمل و نقل و مسافرتی به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت، شغل های زیادی بوجود آمد که یکی از آنها مهماندار هواپیما بود.
مهماندار هواپیما، عضو خدمه? هوایی است که توسط خطوط هوایی برای تضمین ایمنی و آسایش مسافران در پروازهای تجاری و نیز جت‌های تشریفاتی ممتاز، به‌کار گرفته می‌شود. وظیفه مهماندار کمک به مسافران برای داشتن سفری راحت، ایمن و لذت بخش است. به عبارتی در یک پرواز هوایی بیشترین مسئولیت پس از خلبان بر عهده مهماندار می باشد.
مهماندار باید به زبان خارجی مسلط باشد. البته در میزان و کیفیت شرایط موضوع، تفاوتهایی در بین شرکت های هواپیمایی مشاهده می شود. مهماندار در برخورد با مسافران مختلف باید نرم و قاطع باشد. داشتن مهارت های ارتباطی خوب و توان انجام کارها به صورت تیمی در این شغل بسیار مهم است.
از لحاظ ظاهری مهماندار باید همیشه مرتب و منظم، با ظاهری آراسته و فرم بدنی متناسب باشد و از لباس های فرم شرکت های هواپیمایی استفاده کند.
یک مهماندار باید از لحاظ جسمانی نیز دارای توان مناسبی باشد زیرا معمولا ساعات زیادی را باید بایستد و یا در فضاهای کوچک تردد کند. شرایط جوی نامناسب هواپیما نیز گاهی این شرایط را سخت تر می کند.
ساعت کاری مهماندار نامنظم و متغیر است. معمولا تعطیلات، زمان اوج کاری مهماندار می باشد. در ایران ساعات کاری مهمانداران نسبت به سایر کشورها طولانی تر است و معمولا مهمانداران زمان های زیادی را از خانواده خود دور هستند.
در ادامه اطلاعات کاملی در مورد وظایف، دانش و مهارت مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، بازار کار و فرصت های شغلی و میزان درآمد مهماندار هواپیما ارائه می شود.
وظایف مهماندار هواپیما
مهماندار قبل از هر پرواز باید کارهای زیر را انجام دهد :
-
شرکت در جلسه مربوط به پرواز و زمانبندی
-
بررسی موجود بودن مواد و وسایل به اندازه کافی و درست کارکردن تجهیزات ایمنی
-
خوشامدگویی به مسافران و هدایت آنها به سمت صندلی هایشان
-
آموزش نحوه استفاده از تجهیزات ایمنی به مسافران
در حین سفر وظایف او عبارتند از :
-
اطمینان یافتن از راحتی مسافران و پاسخ سریع و به موقع به درخواست های آنها
-
پذیرایی از مسافران با غذا و نوشیدنی
-
دادن اطلاعیه های خلبان به مسافران
-
اطمینان یافتن از بکارگیری درست روش ها و تجهیزات ایمنی توسط مسافران در شرایط اضطراری
پس از اتمام سفر نیز کارهای زیر را باید انجام دهد :
-
اطمینان یافتن از خروج ایمن همه مسافران همراه با وسایل شخصی شان
-
نوشتن گزارش پرواز شامل هر اتفاق غیر معمول
-
ثبت کلیه سفارشات مواد غذایی و نوشیدنی مورد نیاز برای پروازبعدی
بین پروازها مهماندار فرصتی برای استراحت و بررسی مقصدهای پرواز بعدی خود خواهد داشت.
مهارت و دانش مورد نیاز
- مهارت عالی در برقراری ارتباط با مردم
-
آشنایی مقدماتی با دانش روانشناسی
-
رفتار گرم و دوستانه
-
با تدبیر بودن
-
رویکرد مودبانه ولی قاطع با مسافران خاص و مشکل ساز
-
صدای رسا و ظاهری آراسته
-
توانایی کار تیمی
-
حفظ آرامش در شرایط اضطراری
-
توانایی تحمل فشار کاری زیاد
-
توجه به مسافران مضطرب و تلاش برای آرام کردن آنها
تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل مهمانداری 
بر خلاف بسیاری از مشاغل که نحوه ورود به آنها دارای مراحل ساده و روانی و روشنی است، ورود به شغل مهمانداری، چه از نظر مدارک تحصیلی و مهارتی قابل قبول و چه از نظر مراحل ورود به شغل در ایرلاین های مختلف پیچیدگی ها و ظرافتهای خاص خود را دارد.
ما مجموعه کامل این اطلاعات را در ادامه و در قالب راهنمای شغلی به شما ارایه کرده ایم. اما در اینجا به اختصار باید گفت: افراد علاقه مند دارای دیپلم ریاضی، تجربی، انسانی، هنرستان (مهمانداری) و دارندگان مدرک کاردانی مهمانداری می توانند برای ورود به شغل مهمانداری اقدام کنند. در آزمون شرکت های هواپیمایی، معمولاً افراد دارای مدرک زبان انگلیسی و پرستاری از امتیازاتی برای استخدام برخوردار می شوند. برخی از شرکت های هواپیمایی و آموزشگاه های آزاد دوره های آموزش مهمانداری را برگزار می کنند که علاقه مندان می توانند در آنها شرکت کرده و مدرک معتبر دریافت کنند. این مدرک در هنگام استخدام ایرلاین ها لازم و مفید است.
در ایران شرکت های هواپیمایی ماهان و ایران ایر روندی متفاوتی دارند. داوطلبان برای ورود به این ایرلاین ها باید در آزمون ورودی، مصاحبه، گزینش، معاینات پزشکی و دوره های آموزشی زبان شرکت و در آنها موفق شوند. پس از گذراندن مراحل بالا، مهمانداران باید دوره های آموزشی ایمنی از جمله مدیریت در تخلیه سریع مسافران در شرایط اضطراری، نحوه استفاده از سرسره و قایق های نجات، مبارزه با آتش در طول پرواز و... را بگذرانند. بعد از آن هم باید در دوره های بازآموزی به منظور افزایش و به روز کردن اطلاعات هوانوردی خود شرکت کنند. (اطلاعات تفصیلی و کامل مربوط به این بخش را در راهنمای شغلی جامع ادامه مطلب خواهید یافت).
بازارکار، درآمد و آینده شغلی مهماندار هواپیما در ایران
اکنون نسخه اولیه راهنمای اطلاعات شغلی بازار کار ایران برای این شغل با عنوان "می خواهم مهماندار هواپیما شوم"در دسترس شماست. امیدواریم با دریافت نظرات اساتید و صاحبنظران ارجمند و رفع نواقص موجود، بتوانیم روز به روز بر کیفیت و کمیت این اطلاعات بیفزاییم و به سهم خود یاریگر دوستان و همراهان عزیز باشیم.
معرفی شغل مدیر مالی
مدیریت مالی، مدیریت بر منابع و مصارف شرکت است. مدیران مالی به دنبال افزایش سود شرکت (در کوتاه مدت) و افزایش ثروت سهامداران (در بلند مدت) می باشند. مدیران مالی همچنین مسئول سلامت مالی سازمان هستند. آنها گزارشات مالی را تهیه، فعالیت های سرمایه گذاری را هدایت، استراتژی ها را توسعه داده و برای رسیدن به اهداف مالی بلند مدت سازمان برنامه ریزی می کنند.
معرفی رشته هوانوردی - مراقبت پرواز
رشته هوانوردی دارای سه شاخه خلبانی، مراقبت پرواز و ناوبری هوایی است که در این میان دو شاخه خلبانی و مراقبت پرواز از بین داوطلبان گروه‌های آزمایشی ریاضی و فنی و علوم تجربی دانشجو می‌پذیرند که ما در اینجا به معرفی این دو شاخه می‌پردازیم :
شاخه خلبانی تنها شاخه خلبانی که از طریق آزمون سراسری دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دانشجو می‌پذیرد، شاخه خلبانی نظامی است که دانشجویان آن در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری آموزش می‌بینند. هدف از پذیرش دانشجوی هوانوردی (خلبانی) در دانشگاه هوایی شهید ستاری، تربیت خلبان‌های مورد نیاز نیروی هوایی جمهوری اسلامی است.
نیروی هوایی تعیین می‌کند که دانشجویان خلبانی در کدام رشته تخصصی (خلبان جنگی ، آموزشی یا مسافربری) آموزش ببینند. آنچه مهم است این است که رشته هوانوردی (خلبانی) دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری وابسته به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی است و دانشجویان این دانشگاه از بدو ورود به دانشگاه یک دانشجوی نظامی خواهند بود و در نهایت به عنوان یک افسر مهندس یا کارشناس فارغ‌التحصیل می‌شوند.
توانایی‌های لازم :
یک خلبان به عنوان فرمانده هواپیمایی که میلیون‌ها دلار ارزش دارد، حرف اول را در هواپیما می‌زند. به همین دلیل باید آمادگی کامل را برای احراز این مسؤولیت داشته باشد که این آمادگی در سه مرحله سنجیده می‌شود. در مرحله اول داوطلب شرکت در آزمون سراسری آمادگی علمی خود را ثابت می‌کند و همچنین لازم است که رشته هوانوردی (خلبانی) را جزو یکی از 9 انتخاب اول فرم انتخاب رشته خود درج کرده باشد. در مرحله بعد باید از لحاظ جسمی در معاینات پذیرفته شود که در این مرحله یک داوطلب علاوه بر خصوصیات ظاهری که عبارتند از:
حداکثر سن 20 سال تمام (حتی اگر خدمت سربازی را انجام داده باشد نباید بیشتر از 20 سال داشته باشد)، حداقل قد 165 سانتی‌متر، داشتن وزنی متعارف باید از سلامت جسمانی کامل برخوردار باشد. مثلاً باید دید چشم او بوده و کوررنگی نداشته باشد به همین دلیل چشم داوطلب در سه مرحله معاینه می‌شود همچنین گوش و حلق و بینی و قلب یک داوطلب در سه مرحله معاینه شده و نهایتاً نوار مغزی او برداشته و دندان‌هایش معاینه می‌شود.
چون برای مثال اگر داوطلبی چند عدد از دندان‌های جلو را نداشته باشد در فشار جوّ بالا دچار حالت تهوع می‌شود یا اگر بیش از 3 یا 4 دندانش ترمیم شده باشد، در حین پرواز مشکل خواهد داشت در نهایت در صورت سلامت جسمانی کامل، از داوطلب مصاحبه عقیدتی و حفاظتی می‌شود. یک دانشجوی خلبانی باید جسور، نترس و شجاع باشد و همچنین لازم است که عاشق این رشته بوده و فردی منضبط و منظم باشد.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
ریاضی ، فیزیک پایه، آمار و احتمالات، معادلات دیفرانسیل.
دروس اصلی:
کامپیوتر و برنامه‌نویسی، ارتعاشات عمومی، استاتیک، مبانی مهندسی برق، دینامیک عمومی، اصول ایمنی پرواز، الکترونیک عمومی، آئرودینامیک عمومی، اصول هوانوردی، موتورهای هواپیما، سیستمهای الکتریکی و الکترونیکی هواپیما، ناوبری هوائی ، هواشناسی، فیزیولوژی هوائی، قوانین و مقررات هوانوردی.
دروس تخصصی:
مقاومت مصالح، مبانی مدیریت و تحقیق در عملیات، ایرودینامیک سیالات تراکم‌پذیر، انتقال حرارت عمومی، مکانیک پرواز کاربردی، زبان تخصصی، پرواز اولیه، پرواز پایه ، پرواز پیشرفته نظامی ، پرواز تخصصی نظامی.
شاخه مراقبت پرواز :
آن‌گاه که روی صندلی یک هواپیمای در حال پرواز بر فراز یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت جهان نشسته‌اید، آسمان را خالی و آرام و بی‌سر و صدا و به رنگ اقیانوس آبی‌رنگ می‌بیند. اما اگر به صفحه رادار مراقبت پرواز فرودگاه آن شهر نگاه کنید، آن را همانند بزرگراهی مملو از اتومبیل مشاهده می‌کنید که با سرعتی بسیار در حال حرکت هستند. اتاق عملیات (کنترل راداری فرودگاه هواپیما) در فرودگاه هر شهر، اداره آسمان پر ترافیک آن شهر را به عهده دارد. در این اتاق، مسؤولان مراقبت پرواز با چشمانی دقیق و مراقب، تغییرات لحظه‌ای و کامپیوتری صفحات سبزرنگ رادار را زیر نظر دارند و با استفاده از رادار و رادیو، هواپیماها را در آسمان هدایت می‌کنند وبه خلبان‌ها دستور می‌دهند که به کدام سمت گردش کنند، اوج بگیرند، فرود آیند و سرعتشان را زیاد یا کم کنند تا تداخلی پیش نیاید و از ایمنی کامل برخوردار گردند.
شاخه مراقبت پرواز به آموزش و پرورش متخصصان برج مراقبت پرواز می‌پردازد. افرادی که در برج مراقبت، کنترل هواپیماهای مسافربری و شکاری را برعهده دارند تا هنگام پرواز، بلند شدن و نشستن، تداخلی به وجود نیاید و هواپیما فرود یا پروازی ایمن داشته باشد. یک متخصص مراقبت پرواز اطلاعات لازم را در زمینه نحوه وزش باد، نوع هوا و سمت باند پروازی از برج مراقبت پرواز گرفته و براساس آن، هواپیما را هدایت می‌کند.
در ضمن کارکنان مراقبت پرواز، اولین کسانی هستند که از وقوع سانحه آگاه می‌شوند بنابراین ضمن رعایت دستورالعمل مربوط، باید با سریعترین وسیله ممکن برای نجات سرنشینان هواپیمای سانحه دیده و از بین نرفتن آثار و شواهد و مدارک مؤثر در بروز سانحه اقدام نمایند.
توانایی‌های لازم :
پای میکروفون صحبت کردن، یک توانایی است و مراقب پرواز باید از این توانایی برخوردار باشد؛ یعنی باید بتواند در هر شرایطی اطلاعات لازم را در اختیار خلبان‌ها قرار دهد. برای مثال اگر هوا خراب باشد و خلبان هم دچار اضطراب و هیجان شده باشد، این مسؤول مراقبت پرواز است که می‌تواند به خلبان آرامش دهد و باعث شود که هواپیما ایمن بر زمین بنشیند. همچنین یک مراقب پرواز باید به زبان انگلیسی مسلط باشد. چون باید با خلبان‌ها انگلیسی صحبت کند و خلبان‌ها نیز به زبان انگلیسی پاسخ بدهند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
ریاضی عمومی، فیزیک، مبانی و برنامه‌ریزی کامپیوتر، معادلات دیفرانسیل.
دروس اصلی:
مبانی مهندسی برق، مکانیک، نقشه‌کشی و نقشه‌خوانی هوانوردی، الکترونیک عمومی، سیستمهای کمک ناوبری، ناوبری، هواشناسی عمومی، سرویس هواشناسی، هوانوردی، مکانیک پرواز، زبان تخصصی، فرودگاه‌ها، حقوق هواپیمایی، مبانی مدیریت، اصول مخابرات، اصول رادار، کاربرد کامپیوتر و اتوماسیون در مراقبت پرواز، آمار و احتمالات مهندسی.
دروس تخصصی:
مراقبت هوانوردی و طرح پرواز، سرویس‌های ترافیک هوایی، سرویس‌های اطلاعاتی هوانوردی، دستورالعمل‌های ناوبری و مراقبت پرواز (کنترل منطقه‌ای، کنترل تقرب و ارتفاع‌سنجی، برج کنترل) ، دستورالعمل‌های کنترل هواپیما به وسیله رادار، آموزش عملی رادار، تجسس و نجات، بررسی سوانح، طراحی دستورالعمل‌های پرواز، عملیات هواپیمایی، صلاحیت پرواز، سیستم ناوبری، ارتباطات و نظارت ماهواره‌ای، روش تدریس هواپیمایی، سیمولاتور برج کنترل، سیمولاتور کنترل منطقه‌ای، سیمولاتور تقرب پرواز.
موقعیت شغلی در ایران :
شاخه خلبانی تنها در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری ارائه می‌شود و تمامی دانشجویان این دانشگاه از بدو ورود بورسیه می‌شوند و با درجه ستوان دومی فارغ‌التحصیل می‌گردند و در طول خدمت در نیروی هوایی، مسکنی مناسب و مطابق ضوابط نیروی هوایی دریافت می‌کنند. شاخه مراقبت پرواز نیز در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری و دانشکده صنعت هواپیمایی کشوری ارائه می‌شود. گفتنی است تعدادی از دانشجویان دانشکده صنعت هواپیمایی کشوری از ترم دوم تحصیلی ، در صورت احراز شرایط با توجه به نیاز شرکتهای هواپیمایی بورسیه خواهند شد و در صورت سپردن تعهد خدمت از انجام خدمت وظیفه معاف می‌شوند.
منبع :
کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش
راسخون
هدف و ماهیت
امروزه مهمترین مسئله برای کارخانه های هواپیماسازی و شرکتهای هواپیمایی، پروازی ایمن و مطمئن است. اما چگونه می توان سلامت و ایمنی یک پرواز را تضمین کرد؟ یکی از مهمترین کارها در این زمینه، اطمینان از سلامت کامل بدنه، موتور و سیستم های داخلی یک هواپیما است. کاری که توسط متخصصان تعمیر و نگهداری هواپیما انجام می گیرد.
بدون شک ایمنی پرواز هر هواپیما باید تأمین گردد؛ یعنی تمامی قطعات، سطوح و سیستم های هر هواپیما باید از لحاظ فنی در وضعیت مطلوب و سلامتی کامل باشد. برای حفظ این سلامتی، کارخانه سازنده هر هواپیما به کمک سازمان هواپیمایی کشوری که آن هواپیما را ساخته است؛ بازرسی های منظمی برای هر هواپیما تنظیم کرده است و براساس آن تمام قطعاتی که لازم است در ساعتهای معین پروازی بازرسی شود، مورد بررسی قرار گرفته و اگر ایرادی پیدا کرده باشد، در صورت امکان تعمیر و در غیر این صورت تعویض می شود. این برنامه ریزی تعمیر و تعویض قطعات هواپیما به صورت منظم انجام می گیرد. برای مثال قطعه ای پس از 50 ساعت پروازی و قطعه ای دیگر پس از 300 ساعت پروازی بازرسی می شود البته افرادی می توانند به طور منظم، کار تعمیر و تعویض قطعات را انجام دهند که هواپیما را خوب شناخته و با اجزای آن و سیستم های آلات دقیق هواپیما آشنا بوده و بدانند که موتور هواپیماهای مختلف، متفاوت است. از همین رو این تخصص نیاز به اطلاعات آکادمیک و دانشگاهی دارد. اطلاعاتی که در رشته تعمیر و نگهداری هواپیما بدست می آیند . این رشته به خصوص در کشور ما اهمیت ویژه ای دارد زیرا ما هنوز از نظر سازندگی در حد مطلوبی نیستیم و بیشتر به امر تعمیر و نگهداری هواپیما می پردازیم. به همین دلیل از 60 سال پیش که اولین هواپیما در فرودگاه قلعه مرغی به زمین نشست، تخصص تعمیر و نگهداری هواپیما از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
دانشجویان رشته تعمیر و نگهداری هواپیما در دانشگاه در چهار بخش، اطلاعات پایه را کسب? می کنند که این چهار بخش عبارتند از:
الف) زبان انگلیسی، زیرا اکثر کتب درسی این رشته به زبان انگلیسی است.
ب) دانش عمومی و پایه، شامل: فیزیک، مکانیک، ترمودینامیک و ...
پ) دانش تخصصی، شامل: آئرودینامیک، موتور جت، موتور پیستوله، بدنه هواپیما، سیستم های هواپیما و ...
ت) کارگاه های تخصصی که شامل دروس عملی درس های تخصصی می شود؛ یعنی دانشجویان علاوه بر آموزش تئوری درسهای تخصصی موتور جت، سیستم های آلات دقیق هواپیما و ... کارگاه های عملی این دروس را نیز می گذرانند.
پس از پایان تحصیلات دانشگاهی نیز فارغ التحصیلان این رشته به هواپیمایی کشوری معرفی می شوند تا در آزمون نهایی موتور یا بدنه هواپیما شرکت کنند و در صورت موفقیت در این آزمون، به آنها مدرک پایه داده می شود که براساس این مدرک می توانند در شرکت های حمل و مقل هوایی یا کارخانه های تعمیر موتور و بدنه هواپیما استخدام شوند. گفتنی است که بسیاری از متخصصان تعمیر و نگهداری هواپیما پس از چند سال فعالیت در یک شرکت یا کارخانه، و به دست آوردن تجربه و تخصص لازم، براساس نیاز شرکت یا کارخانه موردنظر برای آزمون تخصصی به هواپیمایی کشوری معرفی می شوند. برای مثال یک متخصص تعمیر و نگهداری هواپیما امکان دارد برای تخصص موتور بوئینگ 747 یا بدنه ایرباس و موارد دیگر به هواپیمایی کشوری معرفی شود و در صورتی که در این آزمون موفق گردد به او مدرک تخصصی داده می شود و براساس این مدرک می تواند به هواپیمایی که در آن تخصص پیدا کرده است، اجازه پرواز دهد و از لحاظ فنی صلاحیت پرواز هواپیمای مورد نظر را تأیید نماید.
دانشجویان رشته کارشناسی تعمیر و نگهداری هواپیما، دانش فنی و مهندسی بیشتری دارند و دروس پایه مهندسی شامل ریاضیات، فیزیک، دینامیک، ترمودینامیک، استاتیک، الکترونیک و ... را بیشتر مطالعه می کنند و پس از فارغ التحصیلی نیز اگر در شرکتی زمینه ای برای طراحی و ساخت قطعات هواپیما وجود داشته باشد، یک مهندس تعمیر و نگهداری هواپیما می تواند در آنجا فعالیت کرده و موفق شود. زیرا چنین فردی سطح علمی بالاتری داشته و با فنون هواپیمایی آشنایی بیشتری دارد. اما در شرکت های هواپیمایی که بعد تعمیرات مطرح است، کاربرد یک مهندس تعمیر و نگهداری هواپیما همانند یک کاردان این رشته می باشد.
فردی که کار تعمیر و نگهداری هواپیما را انجام می دهد اگر با مبانی اولیه طراحی آشنا باشد، در کار خود موفق تر خواهد شد و همین امر دلیل اصلی تدوین و اجرای رشته مهندسی تعمیر و نگهداری هواپیما است.
رشته تعمیر و نگهداری هواپیما، اصول طراحی و ساخت، بازسازی و تعمیر و نگهداری قسمت هایی از صنایع هواپیما سازی، هلی کوپتر سازی، موشکی و صنایع مشابه را آموزش می دهد.
توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه
متخصص تعمیر و نگهداری هواپیما را می توان پزشک هواپیما دانست . چون همان طور که پزشک باید بدن انسان را کاملاً بشناسد، یک متخصص تعمیر و نگهداری هواپیما نیز باید تمام اجزای هواپیما را بشناسد تا اگر مشکلی پیش آمد، متوجه شود که این مشکل مربوط به کدام قطعه است و با تعمیر یا تعویض قطعه مورد نظر، ایمنی یک پرواز را تضمین کندو از همین رو دانشجوی این رشته باید خلاقیت، پشتکار و علاقه فراوان به کارهای فنی داشته باشد تا بتواند دروس متفاوت و متنوع این رشته را با موفقیت مطالعه کرده و در نهایت متخصص توانمندی شود.
دانشجوی رشته تعمیر و نگهداری هواپیما باید به ریاضیات و فیزیک و مکانیک علاقمند بوده و استعداد و شم فنی داشته باشد. در ضمن دانشجویی که به فکر پشت میز نشینی و کاری تمیز و مرتب و خارج از محیط کارگاه باشد، در این رشته موفق نخواهد شد. حتی مهندس این رشته باید لباس کار بپوشد و از کارهای بسیار ساده کارگاه ، حتی شستن قطعات هواپیما شروع کند و به تدریج مطالب را فرا بگیرد. بدون این که از کار کردن و فعالیت در کارگاه ابایی داشته باشد.
گفتنی است که رشته تعمیر و نگهداری هواپیما تنها از بین داوطلبان مرد دانشجو می پذیرد.
آینده شغلی و بازار کار
یک متخصص تعمیر و نگهداری هواپیما برای شرکت های حمل و نقل هوایی و کارخانجات تعمیر اساسی موتور و بدنه هواپیما ارزش بسیار زیادی دارد زیرا چنین فردی بسیاری از اوقات می تواند با تعمیر یا تعویض یک قطعه کوچک و ارزان از تعمیر و تعویض قطعه ای گران و هزینه بر جلوگیری کند.
یک متخصص خوب تعمیر و نگهداری هواپیما برای شرکت های حمل و نقل هوایی از نظر دلاری و ارزی بسیار مفید است ؛ زیرا گاه به جای تعویض یک قطعه هزار دلاری با تنظیم و تعویض یک قطعه کوچک که شاید 2 دلار بیشتر ارزش نداشته باشد، می تواند قطعه مورد نظر را برای استفاده در هواپیما آماده سازد. از سوی دیگر امروزه یک هواپیما بین 10 تا 20 میلیون دلار ارزش دارد و حفظ و نگهداری صحیح یک هواپیما برای استفاده در خطوط هوایی اهمیت بسیار زیادی دارد و مهمتر از آن حفظ جان و مال مسافرینی است که حمل و نقل آنها توسط هواپیما انجام می گیرد. از این رو یک متخصص ماهر و با تجربه تعمیر و نگهداری هواپیما به ویژه اگر مدرک تخصصی در زمینه بدنه یا موتور هواپیمایی خاص داشته باشد، نه تنها در ایران بلکه در سطح بین المللی فردی باارزش است و روی آن حساب می کنند.
تعداد اندکی از فارغ التحصیلان تعمیر و نگهداری هواپیما جذب سازمان هواپیمایی کشور می شوند چون سازمان هواپیمایی ناظر و کنترل کننده این صنعت است و بازار کار وسیعی برای فارغ التحصیل این رشته ندارد اما شرکت های حمل و نقل هوایی مثل آسمان، هما، کیش ایر و ... و همچنین شرکت های تعمیر اساسی موتور و بدنه هواپیما مثل صنایع هواپیمایی ایران سها، هلی کوپتر سازی پنها و هواپیماسازی ایران هسا و بعضی از شرکت هایی که کارهای جنبی در زمینه تعمیر و نگهداری موتور و بدنه هواپیما انجام می دهند، مراکز اصلی جذب فارغ التحصیلان این رشته هستند. از سوی دیگر تعدادی از فارغ التحصیلان با توجه به اطلاعات خوبی که در زمینه مکانیک و الکترونیک دارند، جذب کارخانه ها و شرکت های دیگر مثل ایران خودرو می شوند و در کل می توان گفت که هیچ یک از فارغ التحصیلان توانمند این رشته بیکار نمی مانند.
دروس پایه و تخصصی رشته مهندسی تعمیر و نگهداری هواپیما
|
دروس پایه |
|
ریاضی عمومی 1و2 |
|
فیزیک مکانیک |
|
فیزیک حرارت |
|
شیمی عمومی |
|
فیزیک الکتریسیته و مغاطیس |
|
برنامه نویسی کامپیوتر |
|
معادلات دیفرانسیل |
|
دروس تخصصی |
|
ساختمان هواپیما |
|
مکانیک پرواز |
|
موتورهای پیستونی |
|
کارگاه موتورهای پیستونی |
|
موتور جت |
|
نقشه کشی تخصصی |
|
کارگاه تعمیر بال و بدنه |
|
سیستمهای الکتریکی هواپیما |
|
آزمایشگاه ماشین و الکتریک هواپیما |
|
سیستم های اندازه گیری و آلات دقیق هوایی |
|
آنالیز سیستمهای هواپیما 1و2 |
|
کارگاه سیستم های هواپیما |
|
زبان تخصصی سیستمهای مکانیکی هواپیما |
|
مقررات هواپیمایی |
|
کارآموزی |
|
پروژه تخصصی |
|
آزمایشگاه آلات و دقیق هواپیمایی |
| مطالب جدید تر |
.: Weblog Themes By Pichak :.
