نکات قابل توجه برای زندگی روشن

پاسخ به یک سوال کلیدی : در ماه آخر کنکور چه کنم؟

• عدم پیشرفت مناسب در برنامه و تفکر درباره ی تغییر برنامه درسی:

یکی از اتفاقاتی که اغلب در فرایند مطالعه و بیشتر روزهای نزدیک آزمون اتفاق می افتد این است که دانش آموز فکر می کند برنامه ای که پیش بینی و ترسیم کرده بود به خوبی پیش نرفته و لازم است جهت سرعت دادن به مطالعه ی خود و نتیجه ی بهتر،  برنامه را تغییر دهد.

در این زمینه توصیه می شود به شدت از تغییر برنامه یا هر تغییری در روش تغذیه ، خواب ، استراحت و... اجتناب کنید. البته مقصود تغییر محسوس و معنی دار است چرا که ممکن و لازم باشد که برحسب شرایط و وضعیت پیشرفت تغییرات کمی در برنامه ی درسی داده شود. برای مثال ممکن است دانش آموز فکر کند مثلاً درس ریاضی را سه ماه پیش خوانده و دوباره در طی سه ماه آن را مرور نکرده است، لذا با وجود این که در برنامه، زمان مطالعه ی شیمی می باشد از مطالعه ی درس شیمی اجتناب می کند و به مطالعه ی درس ریاضی می پردازد. که توصیه می شود از این مسأله خودداری شود.

برنامه ی درسی باید به گونه ای باشد که حداقل مرور دوباره را برای هر درس به دانش آموز بدهد. برای این کار می توان برنامه را در بازه های زمانی هفتگی، ماهانه و سه ماه یک بار ترسیم کرد . به گونه ای که در سه ماه اول سال کلیه ی دروس یک بار حتماً مرور شده باشد و در سه ماه دوم و سوم و... مجدداً مرور و تمرین شود. اگر برنامه این گونه پیش برود می توانید به برنامه ی خود اعتماد داشته باشید و از آشفتگی اجتناب کنید.

• فراموشی و عدم یادآوری مطالب درسی

مسأله ی دیگری که اغلب اتفاق می افتد و دانش آموزان در زمان مشاوره مطرح می کنند این است که در روزهای پایانی دانش آموز احساس می کند که به اصطلاح هیچی بلد نیست و هیچ مطلبی از درس هایی که خوانده و در طول چند ماه مطالعه کرده است را به یاد نمی آورد .

در پاسخ به این سؤال و دغدغه ی دانش آموزان باید به داستان سقراط اشاره کرد که می گفت : «فهمیدم که نادانم» و روان شناسان این مطلب را تحت عنوان « راهبردهای فراشناختی » مطرح می کنند و بیان می کنند که دانش آموزی که می گوید هیچی نفهمیده است در واقع یک مرحله از یادگیری بالاتر رفته است.

اگر شما در چنین شرایطی قرار گرفتید بدانید که خوب مطالعه کردید و مطالب را یاد گرفته اید. ولی راهکاری که به شما کمک می کند تا اطلاعات را از حافظه ی غیر فعال به حافظه ی فعال خود بیاورید این است که درس ها را به صورت روزنامه ای مرور کنید به گونه ای که حتماً همه ی مطالب از جلوی چشمانتان عبور کند. این مرور سریع این امکان را به شما خواهد داد تا خیلی سریع مطالب را به یاد بیاورید.

• دلسردی و خستگی از درس خواندن

مسأله ی دیگری که در روزهای پایانی اتفاق می افتد بحث دلسردی و خستگی از درس خواندن است. دانش آموزان با توجه به این که مدت زیادی مشغول درس خواندن بوده اند و روزها و برنامه ی تقریباً یکنواختی را سپری کرده اند. از یک نواختی و مطالعه ی طولانی مدت ابراز خستگی می کنند. برای پاسخ گویی به این مسأله باید به چند اصل در یادگیری توجه کرد:

1 - مداومت در تمرین:برحسب نظریات روان شناسی یادگیری، یکی از مهم ترین اصل ها در یادگیری این است که موضوع مطالعه را تمرین و تکرار کنیم. تمرین و تکرار موجب می شود که موضوع درسی به صورت پایدار در حافظه جای بگیرد و دوام داشته باشد. اصل تمرین  با مفهوم عبارت «کارنیکو کردن از پر کردن است « نزدیک می باشد . برای مثال افرادی که بر روی یخ بازی می کنند با توجه به تمرینات فراوانی که دارند می توانند با مهارت زیادی بر روی یخ سُر بخورند. بنابراین مطابق این اصل دانش آموزانی که دچار چنین حالاتی می شوند باید به تمرین خود ادامه دهند و به هیچ وجه نباید مطالعه را قطع کنند.

حال ممکن است این سؤال پیش بیاید زمانی که انگیزه ای نیست و دانش آموز خسته و دلسرد است مطالعه را ادامه دهد؟! برای پاسخ گویی به این سؤال باید به اصل زیر توجه کرد:

2 - تمرین با فاصله:برای روشن شدن این اصل دو نفر شناگر را در نظر بگیرید که در یک استخر بزرگ در حال شنا کردن هستند و باید چند بار این استخر بزرگ را دور بزنند. مثل دانش آموزی که در یک برهه ی زمانی نه یا شش ماهه باید یک سری موضوع یا کتاب درسی را چند بار مرور کند.

 شناگر اول را تصور کنید که به طور مداوم از این طرف استخر به آن طرف و بالعکس در مدت زیادی شنا می کند و هیچ استراحتی بین این دور زدن ها هم نمی کند و سرش مدام زیر آب است.

شناگر دوم فردی است که در هر بار دور زدن استخر بیرون می آید و استراحت می کند و بین مسیر هم سر خود را از آب بیرون می آورد و نفسی تازه می کند.

روشن است که شناگر دوم با سهولت و راحتی شنا می کند و فشار کمتری را تحمل می کند. درس خواندن هم بدین گونه است شما ممکن است شش یا نه ماه مداوم مشغول مطالعه باشید و هیچ استراحتی به خود ندهید که این مسأله موجب می شود شما در روزهای پایانی انگیزه ی کمی برای ادامه ی مسیر و مطالعه داشته باشید؛ اما اگر هر ماه یک بار به خود استراحت بدهید و مهمانی بروید یا ورزش کنید این به شما کمک خواهد کرد که راحت تر به مسیر ادامه دهید.

نکته ی مهمی که شما باید در این شرایط بدان توجه کنید این است که نباید فاصله یا زمان تفریح آن قدر باشد که شما از درس فاصله بگیرید بلکه باید یک استراحت کوتاه با کم ترین درگیری ذهنی داشته باشید و الگوهای موفق و هدف های خود را مرور کنید تا دوباره با انگیزه ی بیش تری وارد مطالعه شوید.

در مطالعه های روزانه هم به همین منوال عمل کنید و سعی کنید برنامه ی زمانی خود را به گونه ای مدیریت کنید که تمرین مداوم اما با فاصله داشته باشید؛ برای مثال توصیه می شود هر 45 دقیقه مطالعه 10 دقیقه استراحت کنید . البته نکته ی مهمی که در مطالعه ی روزانه باید در نظر داشته باشید این است که 10 دقیقه استراحت برای هر 45 دقیقه به این معنی نیست که شما محل مطالعه را به کل ترک کنید و بروید ورزش کنید یا بروید یک فیلم تماشا کنید و برگردید. بلکه می توانید در همان محل مطالعه، چشم روی چشم بگذارید و به موضوع درسی فکر کنید و مطالعه ی قبلی را مرور کنید. نکته ی دیگری که در این باره قابل توصیه است این که برحسب سبک یادگیری شما ممکن است زمان مطالعه متفاوت باشد و برحسب سبک یادگیری خود باید این فاصله ی زمانی را تنظیم کنید.

• خواندن مطلب جـدید در روزهــای پایانی:

با توجه به این که یادگیری فرایند پیچیده ای است و در طول زمان اتفاق می افتد و در مدت زمان اندکی اتفاق نمی افتد؛ اغلب توصیه می شود که از خواندن کتاب با موضوع جدید در روزهای پایانی اجتناب کنید؛ پیش تر بیان شد که شما باید طوری برنامه ریزی کنید که برنامه به شما این امکان را بدهد که حداقل همه ی موضوعات درسی را حداقل یک بار بخوانید و یک بار هم مرور کنید که در این صورت شما هیچ مطلب جدیدی برای شب آزمون نخواهید داشت. اگر شما درسی را نرسیدید مطالعه کنید ایرادی ندارد دچار استرس و اضطراب نشوید و سعی کنید خودتان را مدیریت کنید و سعی کنید از داشته های خود و نقاط قوت خود بیش ترین استفاده را ببرید. درست مثل دانش آموزی که در درس انضباط، ورزش و هنر سعی بیش تری می کند و بیست می گیرد و این چند درس راحت و کم زحمت به او کمک می کند که معدل خود را بالاببرد و در مقابل دانش آموزی با تلاش زیاد درس ریاضی و زبان را نمره ی هجده می گیرد و درس هنر و ورزش هم به دلیل کم اهمیت فرض کردن نمره 16 و 15 می گیرد که موجب می شود معدل او کم شود. بنابراین در روزهای پایانی سعی کنید با سرمایه گذاری بر روی درس هایی که واقعاً در آن ها قوی هستید و زیاد مطالعه کرده  اید، خود را به روز کنید و درس قوی خود را سکوی پرتاپ خود قرار دهید تا در این مسابقه از دیگران فاصله بگیرید و ماشین شما سریع تر و ایمن تر از این پل گذر کند.

• افزایش مهارت دقت و تمرکز در تست زنی:

یکی دیگر از مسائلی که اغلب دانش آموزان در کنکور با آن دست و پنجه نرم می کنند فن یا روش تست زنی است. چارچوب کلی آزمون های کنکور در طی سال های مختلف تقریباً ثابت است و حداکثر چند سال یکبار و آن هم در حد اندک تغییر پیدا می کند. بنابراین باید با این مسیر آشنا باشید و آن را مدیریت کنید. فرض کنید شما برای اولین بار وارد یک باغ می شوید در گام اول شما سردرگم هستید و نمی د انید کدام قسمت چه نوع میوه ای هست و کجا برای استراحت مناسب است و یا آب را از کجا باید تهیه کنید ولی بعد از چند بار رفت و آمد خیلی راحت از نـزدیــک تـــرین ورودی به باغ وارد می شـــود، در بهترین محل ساکن می شوید و از امکانات آن به سهولت استفاده می کنید. در کنکور هم به همین گونه است شما اگر قبل از جلسه کنکور چند بار سؤالات نمونه سال های گذشته را مرور کرده باشید و به درستی حل کرده باشید به شما کمک فراوانی خواهد کرد.

برای مثال خیلی از سؤالات ممکن است برای شما آشنا باشد، خیلی از سؤالات ممکن است تکراری باشد و خیلی از سؤالات به شیوه ی خاصی حل شوند. در چنین شرایطی ممکن است شما با تلاش اندکی بتوانید نتایج مطلوبی را بدست آورید.

برای تقویت این استعداد در خود پیشنهاد می شود از سی الی چهل روز مانده به امتحان با یک برنامه ی زمانی منظم برای مثال هر روز غروب بعد یا قبل از زمان نماز یک ساعت به تست زنی اختصاص دهید. در هربار تست زنی ممکن است سؤالات شما تکراری باشد لذا ایرادی ندارد که شما تست تکراری حل کنید ولی تا جایی که ممکن از سؤالات جدید شروع کنید و حتماً به گونه ای عمل کنید که موضوع های درسی تست ها را هم حداقل دوباره مرور کنید (مثل تست های 5 سال اخیر).